N-VA-voorzitter Valerie Van Peel eist dat asbestproducent Eternit een deel van zijn historische schuld rechtzet. Haar partij wil dat het bedrijf minstens 1 miljard euro betaalt om Vlaanderen tegen 2040 asbestveilig te maken.Eternit produceerde tot 1997 asbestcement, onder meer voor de bekende grijze golfplaten die tot vandaag nog steeds op vele duizenden Vlaamse daken liggen. Het bedrijf was al in 1950 op de hoogte van de gezondheidsrisico’s van asbest, maar bleef toch produceren en verkopen.
N-VA richt zich bewust op Eternit omdat dit het enige asbestbedrijf is dat nog juridisch en financieel aanspreekbaar is. “Het is verantwoordelijk voor 65 procent van de asbestproblematiek in Vlaanderen en is nooit bereid geweest om werkelijk iets terug te doen voor de schade die het heeft aangericht”, klinkt het.
“Eternit zal minstens een rekening van 1 miljard euro gepresenteerd krijgen, die moet dienen om Vlaanderen asbestveilig te maken”, kondigt Van Peel aan. Het bedrag is gebaseerd op concrete berekeningen van de OVAM.
Van Peel mikt op een jaarlijkse bijdrage van 50 miljoen euro tot 2040. Dat is al goed voor 750 miljoen euro. Daarnaast wil ze Eternit jaarlijks 32,5 miljoen euro laten ophoesten voor asbestattesten. De rest van het geld zou gaan naar onderzoek naar afvalverwerking en naar bewustmakingscampagnes.
In juni 2006 publiceerden journalisten Marleen Teugels en Nico Krols in het tijdschrift Knack een uitgebreid en opmerkelijk onderzoek naar de geschiedenis van asbest, zijn productie, het wijdverbreide gebruik ervan in de twintigste eeuw, zijn wandaden en de internationale lobby van de asbestindustrie die een centrale rol speelde bij het verhullen en minimaliseren van de gevaren van asbest. Het onderzoek bracht in het bijzonder de rol van de Belgische groep Etex-Eternit en haar heersende families aan het licht, in België maar ook in andere landen zoals Italië, waar sommige van haar managers vervolgens betrokken waren en veroordeeld in gerechtelijke procedures.
Sindsdien heeft de Belgische justitie in 2023 zelfs de verantwoordelijkheid van Eternit voor de ziekte en het overlijden van voormalig Abeva-president Eric Jonckheere gekwalificeerd als "opzettelijke schuld". Wij geloven dat veel slachtoffers hetzelfde verhaal hebben als Eric en zich ook op deze fout zouden kunnen beroepen.
De artikelen van Marleen Teugels en Nico Krols (1) hebben een belangrijke rol gespeeld bij het populariseren van de strijd voor asbestslachtoffers, met name onder leiding van ABEVA, die opriep tot een specifiek compensatiesysteem voor alle asbestslachtoffers, een echte preventie van de risico's van asbest nog aanwezig in ons omgeving, evenals een verantwoordelijkheid voor ex-producenten en de lobby, in overeenstemming met het beginsel "de vervuiler betaalt".
De schok was groot in België. De toenmalige regering (Verhofstadt-Demotte) besloot vaart te zetten achter de invoering van een compensatiesysteem, waarvan het ontwerp al in de Kamer werd besproken onder impuls van het groene parlementslid Muriel Gerkens, die erin geslaagd was een partijoverschrijdende parlementaire groep (Groenen – Liberalen – Socialisten – Sociaalchristenen, Franstaligen en Vlamingen)(2) samen te stellen. De oprichting eind 2006 van de AFA, het Asbestslachtoffers vergoedings Fonds, was een groot succes in onze strijd. Helaas werd het gedeeltelijk overschaduwd door het ontbreken van een serieuze bijdrage van de belangrijkste historische vervuilers aan de financiering van het systeem.
We hebben toestemming gekregen van Knack magazine - dat wij danken - om deze hele reeks artikelen te publiceren. We zullen ze ook zo snel mogelijk in het Frans publiceren.
We vinden deze her-publicatie bijzonder opportuun op een moment dat bepaalde actoren, zoals de Vlaamse overheid, maar ook verenigingen zoals ABEVA of Stoff, uit St Niklaas, een sterke bijdrage van Etex-Eternit vragen aan de zeer hoge kosten van asbestverwijdering.
Met dit in gedachten is het uiteraard nuttig om herinneringen op te frissen aan wie verantwoordelijk is voor de asbestgezondheidsramp (3) .
We willen Marleen Teugels en Nico Krols nogmaals onze dank uitspreken voor het opmerkelijke werk dat ze hebben verricht.
ABEVA
(1) Evenals de reeks artikelen die rond dezelfde tijd in Het laatste Nieuws verschenen, van Frieda Joris
(2) Zie de CRISP studie gewijd aan dit onderwerp. https://shs.cairn.info/revue-courrier-hebdomadaire-du-crisp-2010-3-page-5
(3) Zie ook de film "The Tomb of Asbestos. Kroniek van een voorspelde ramp" op de site: https://cbadoc.be/fr/movie/the-asbestos-grave-chronicle-of-a-desaster-foretold/
Link naar de artikelen :
Deel 1 : Straffen tegen ex-eternit bazen in Sicilië - Vuile Belgen op Sicilië.
Deel 2 : Honderden asbestdoden nabij Turijn - De witte dood van Casale.
Deel 3 : Asbestslachtoffers in Frankrijk en Nederland - Het schadelijke verzuim.
Deel 4 : De verborgen slachtoffers van de asbestindustrie